Als klein kind vond ik kerst al een van de meest magische momenten van het jaar. En nu ik ouder ben, is daar eigenlijk weinig aan veranderd. De lampjes, de kerstboom, de drukte in de stad en de muziek, het blijft voor mij nog altijd een betoverende belevenis. Vooral het samenzijn met familie maakt kerst voor mij het bijzonderst, want als alleenstaande chronische zieke ben ik gedurende het jaar veel alleen. Voor mij is kerst dan ook ultiem genieten van samenzijn met mensen die ik liefheb. Vooral omdat er juist in dit jaargetijde niemand alleen mag zijn, aldus mijn familie en vrienden.
Een beetje cru, als je bedenkt dat ik de rest van het jaar eigenlijk ook wel eens gevraagd wil worden voor etentjes, drankjes of gewoon voor een bezoek. Maar daar wordt dan vaak niet aan gedacht, want na kerst neemt het dagelijks leven het over. Het leven van mijn omgeving gaat door, terwijl dat van mij stil blijft staan. En dat maakt eenzaam: vier muren om je heen en soms dagen niemand zien.
Dat ik niet de enige reumapatiënt in Nederland ben die wel eens eenzaam is, blijkt wel uit cijfers van ReumaNederland. Hierin geeft 50% van de mensen met reuma aan wel eens eenzaam te zijn. 50%! En ik weet zeker dat dit er eigenlijk nog veel meer zijn, want iedereen voelt zich wel eens onbegrepen en alleen.
Maar na jaren worstelen, kan ik inmiddels ook juist genieten van een eenzame kerst – of van andere eenzame dagen in het jaar. Toch is dit niet zomaar gekomen. Het accepteren van mijn eenzaamheid was een heel proces.
Ik was nooit alleen
Vanaf mijn zestiende tot mijn 36ste zat ik in relaties. Ik ging van vriendje naar vriendje, naar een man en weer naar een vriendje. Maar op een gegeven moment was er geen man of vriendje meer. Ik was alleen – maar dan ook écht alleen. Bijna veertig, zonder kinderen en afgekeurd, heb ik de eerste week in mijn appartement dan ook ontzettend zitten huilen. Want wat moest ik nu? Hoe ging ik mijn leven invullen, zodat ik ook nog eens mensen zou zien? Ik voelde me zo eenzaam op dat moment, dat ik direct mijn dagen ging volplannen.
Want één ding werd me al snel duidelijk: je brengt je weekenden in je eentje door als jij mensen niet vraagt om af te spreken. En daar had ik juist behoefte aan: mensen zien! Leuke dingen doen en vooral niet alleen zijn. Nogal een uitdaging als je gezondheid op en neer gaat en je dus vaak vooral ad hoc kunt afspreken. Vind maar eens een dertiger of veertiger die naast een baan, kinderen en huis nog tijd heeft om ad hoc leuke dingen te doen. Er was in mijn omgeving dan ook weinig ruimte voor spontaniteit.
Als ik niks in het weekend had gepland, werd ik op maandag al onrustig. Vooral als ik een goede periode zat, vond ik dit moeilijk. Hoe beter het met me ging, hoe onrustiger ik werd. Hoe zieker ik was, hoe beter ik alleen kon zijn – over een reumaparadox gesproken.
En toen kwam de lockdown
En alsof de goden ermee speelden, werd mijn leven ineens nóg kleiner. Voor het eerst in mijn leven woonde ik alleen, had ik geen werk en moest ik helemaal opnieuw beginnen en toen … kwam er een lockdown. Terwijl de hele wereld op zijn kop stond, stond ik er écht alleen voor.
Ik kon hierdoor niet meer vluchten in volle weekenden of onrustig worden dat mijn omgeving doorging en ik alleen thuis zat. Nee, iederéén zat nu thuis! En dat was het mooie van de lockdown: iedereen om me heen leefde in het ritme van een chronische zieke – in mijn ritme dus!
Ineens had ik hele telefoongesprekken met familie en vrienden op een gewone doordeweekse dag, werd ik gevraagd om bij hen thuis te komen eten of wilden ze met me mee wandelen. Het leven stond stil en dat maakte dat ik meer dan ooit verbonden was met mijn omgeving. En dat was precies wat ik nodig had om te wennen aan mijn nieuwe alleenstaande leven, want dat was best pittig: alleen thuis ziek zijn, de huisartsenpost bellen en er in m’n eentje naartoe gaan, gesprekken in het ziekenhuis voeren over nieuwe medicatie. Ik deed het wel alleen, maar iedereen was betrokken.
In dat opzicht was de lockdown voor mij precies wat ik op dat moment nodig had! Column It’s gonna be a lonely Christmas – and that’s okay! SCCH | nummer 4 | December 2021 | 3 Column Chronisch ziek en alleen zijn ging me hierdoor wel heel goed af. Ik had zelfs een kerstdag helemaal niets gepland! Een hele dag foute kerstfilms, lekker eten en mijn favoriete pyjama; het was heerlijk! Maar toen de lockdown eindigde, eindigde dit gevoel ook heel snel.
Eenzaamheid is er altijd
Want hoe steeds meer de samenleving openging, hoe meer het leven van mijn omgeving weer terug naar normaal ging en hoe meer ik alleen was. Terwijl mijn leven nog steeds stilstond, ging het leven van iedereen weer door. Verplichtingen van werk, kinderen en verenigen. De weekenden van mijn familie en vrienden zaten weer bomvol, terwijl mijn leven afhing van hoe ik me die dag voelde.
En begrijp me niet verkeerd, ik lag niet jankend op de bank en zat ook niet de hele dag thuis. Inmiddels had ik een dagelijkse routine ontwikkeld waarin ik elke dag een doel stelde om iets te doen. Een blog schrijven, wandelen of naar de fysiotherapie, ik verveelde me niet.
Maar de eenzaamheid kwam keihard als een boemerang terug. Waar ik dit in het eerste jaar nog makkelijk kon wegstoppen, ging dat nu niet meer. Ik werd er steeds mee geconfronteerd en dat maakte dat ik nog harder ervan probeerde weg te rennen.
Dat wegrennen werkte trouwens niet, want op de een of andere manier bleef de eenzaamheid terugkomen. Als ik bijvoorbeeld heerlijk alleen op het terras zat en naast me een koppeltje superverliefd naar elkaar zag kijken. Of als ik ziek op de bank lag en ik hoorde door de open ramen van mijn woonkamer mensen op weg naar een leuk avondje uit. De eenzaamheid kwam steeds terug.
Eenzaam maar niet alleen
Op een gegeven kon ik niet anders dan het toe te laten. De eenzaamheid te voelen en het er te laten zijn. Ervan wegrennen of erin zwelgen werkte niet, dus ik moest het wel omarmen. Ik moest het gewoon meenemen, in m’n eentje op dat terras, of bij me laten als ik op de bank lag
En vanaf het moment dat ik mijn eenzaamheid erkende en het daar liet zijn waar het moest zijn – in mij – was ik ook niet meer alleen. Het was oké om me eenzaam te voelen en te zijn. Het was oké om een weekend niks gepland te hebben en thuis te blijven. Het was oké om alleen op het terras te zitten. Vanaf het moment dat ik dit gevoel omarmde, kreeg ik ook de rust om eenzaam te zijn en ben ik nooit meer alleen geweest.
A lonely Christmas and I love it!
Kerst is dit jaar dan ook anders dan andere jaren. Waar ik in het verleden met kerst omringd werd door dierbaren, was ik toch alleen. Maar dit jaar is dat oké. Dit jaar breng ik kerst door met de mensen die ik liefheb én ben ik alleen. Ik verheug me er nu al op.
En zullen we samen iets afspreken? Als we met zijn allen kwetsbaar durven zijn en hardop durven te zeggen dat we wel eens eenzaam zijn, hoeft nooit meer iemand een lonely Christmas te hebben. Fijne kerstdagen iedereen!
100% afgekeurd, maar 100% leven met reuma
Marja van Wissen (1982) is een nogal positief ingesteld mens, re-integratieadviseur en het brein achter de website ReuMaLeeft. Ze deelt al haar kennis én gratis handige documenten over re-integreren op haar website. Ze ziet het als haar missie om anderen met reuma te helpen en is vraagbaak voor problemen. Haar blogs bieden tips en troost voor alle leeftijden.
Sinds dit jaar is Marja onze vaste columniste en neemt ze ons mee in haar leven met reuma. Ook heeft ze een workshop gegeven op onze ledendag.
reumaleeft.nl
Instagram: @reumaleeft